“Ang buhay ko ay hindi naging madali, puno ng mga pagsubok at kamalian. Dati, nakikipaglaban ako para sa mga pinaniniwalaan ko. Ngunit nang makita ko ang epekto nito sa aking pamilya, napagtanto ko na kailangan ko ng pagbabago. Hindi ko nais na ang aking mga anak ay lumaki na may takot at pangarap na walang saysay. Kaya’t pinili kong magbago at magbalik-loob sa bayan, hindi lamang para sa kanila kundi para na rin sa komunidad na naging saksi sa aking mga kahinaan at lakas. Sa tulong ng Pantawid Pamilyang Pilipino Program (4Ps), naging pagkakataon ko ito na maglingkod sa iba, maging gabay sa mga magulang, at ipakita na kahit anuman ang ating nakaraan, may pag-asa pa rin na magbago at magtagumpay. Ang tunay na laban ay hindi nakabase sa dahas kundi sa pagmamahal at malasakit sa kapwa.”
—- Zenaida Dumayag

Si Zeny ay isang babae na naglakbay ng mahaba at mahirap na landas sa buhay. Dati, isa siya sa mga miyembro ng New People’s Army (NPA), isang armadong grupo na nagsusulong ng malawakang pagbabago sa lipunan. Sa mga panahong iyon, puno ng sigasig at adhikang makatawid sa mga pangarap ang bawat hakbang ni Zeny. Ang mga ideolohiya na kanyang pinaniniwalaan ay nagsilbing gabay sa kanyang buhay, at ang kanyang mga kasama sa grupo ang syang itinuturing niyang pangalawang pamilya.

Habang abala siya sa pakikibaka at pakikipaglaban para sa mga pinaniniwalaan niyang makatarungang layunin, hindi kailanman nakalimutan ni Zeny ang kanyang pamilya. Sa kabila ng mga pag-aalangan at mga sakripisyo, patuloy syang nagsusumikap ibigay ang mga pangangailangan ng kanyang asawa at mga anak. Sa bawat misyon, iniisip niya kung paano mapapabuti ang buhay ng kanyang mga mahal sa buhay, kahit na ang kanyang mga desisyon ay madalas na naglalagay sa kanila sa panganib.

Tila isang mabigat na pagsubok ang dinaanan ng kanyang pamilya. Habang siya ay abala sa misyon, hindi niya maiwasang mag-alala sa kaligtasan ng kanyang asawa at mga anak. Ang bawat araw na lumilipas ay puno ng takot at pangamba, na nagdudulot ng hirap sa kanyang puso. Sa kabila ng kanyang tapang at pananampalataya sa kanyang misyon, ang hindi tiyak na kalagayan ng kanyang pamilya ay ang patuloy na nagpapahirap sa kanya. Ang mga gabing punong-puno ng mga tanong—kung buhay pa ba sila, kung ligtas ba sila—ay nagiging bahagi ng kanyang araw-araw na pag-iisip. Ang misyon at pamilya ay tila naglalaban, at siya ay nahihirapan na magdesisyon kung alin ang dapat unahin.

Isang araw, nang magtagpo ang pagkakataon na muling mag-isip at magbago, napagtanto ni Zeny na ang laban na ipinaglalaban nila ay nagdudulot lamang ng dagdag na pasakit sa kanyang pamilya at sa komunidad. Ang mga pangarap niya para sa kanyang mga anak, ang mga pangarap na makapagbigay ng mas maginhawang buhay at edukasyon, ang mabigyan sila ng mapayapa at kumpletong pamilya, ay hindi makakamit kung magpapatuloy siya sa daang iyon. Sa puso niya, isang napakahirap na desisyon ang ginawa niya — nagbalik-loob siya sa bayan, isang hakbang na naglalaman ng takot, kalungkutan, at pangarap na baguhin ang kanyang buhay.

Nagbalik-loob si Zeny, unti-unti niyang nakalimutan ang matinding poot at galit na dulot ng mga nakaraang laban. Inilaan niya ang kanyang lakas at oras sa pagbuo ng mas magaan at mas positibong buhay para sa kanyang pamilya. Bilang isang mapagmahal na asawa at ulirang ina, binigay niya ang lahat ng kanyang kakayahan para pag-aralin ang mga anak at turuan ng mga tamang pagpapahalaga sa buhay.

Sa bawat desisyon ng pagbabago ay may mga kalakip na sakripisyo. Pero sa kabila ng lahat ng ito, hindi nagpatinag magpatuoy sa buhay si Zenaida. Sa mga panahong iyon, madalas magkasakit ang kanyang asawa, at dahil sa kagustuhang magkaroon ng magandang tahanan ang kanyang pamilya, hindi nag-atubiling tumulong si Zeny sa paggawa ng kanilang bahay. Sa halip na maghintay, naging construction worker siya at tumulong sa mga manggagawa upang mapabilis ang pagtatapos ng kanilang bahay. Ang kanyang dedikasyon at sakripisyo ay patunay ng kanyang pagmamahal sa pamilya at ang hindi matitinag na hangarin na makapagbigay ng mas maginhawang buhay para sa kanyang mga anak at asawa. Ipinakita nyang walang hindi kayang gawin ang ina lalo na pagdating sa kabutihan para sa pamilya.

Ngunit ang kanyang pagbabalik-loob ay hindi naging madali, lalo na para sa mga kabarangay na tinitingnan pa rin siya bilang isang rebelde. Para sa kanila, hindi siya natanggal sa nakaraan, ang imahe ng isang babaeng handang magsakripisyo, makipaglaban, at iwan ang pamilya para sa isang adhikain. Ang mga mata ng kanyang mga kabarangay ay puno ng takot at panghuhusga, at ang bawat hakbang niya ay binabayaran ng mga paalala ng mga nagdaang pagkatalo at mga alaala ng mga digmaang nakaraan.

Isang babaeng kinakatakutan, isang babaeng ang pagkatao ay nahulog sa mga anino ng mga labanang hindi pa natatapos. Ang kanyang pangalan ay nagiging simbolo ng panganib, ng lakas, at ng pagpapasiya. Ngunit sa kabila ng lahat ng ito, ang kanyang puso ay naglalaman ng mga tanong. Kung ang kanyang misyon ba ay nagbunga ng tunay na pagbabago, o kung siya ay patuloy na nilalamon ng mga di-mabilang na saloobin at hirap sa paghahanap ng tunay na kapatawaran mula sa kanyang nakaraan.

Para kay Zeny, hindi naging hadlang ang mga pananaw at maling akala ng ibang tao. Alam niyang hindi niya maiiwasan ang mga paghusga, ngunit pinili niyang hindi na ito gawing balakid sa kanyang pagbabago. Pinili niyang i-focus ang kanyang oras at lakas sa mas makatarungang layunin: ang pagwawasto ng kanyang mga pagkukulang bilang ina. Alam niyang marami siyang naiwang taon at pagkakataon na hindi napuno ng pagmamahal at gabay para sa kanyang mga anak, at ngayon ay nais niyang itama iyon.

Ang bawat araw ay isang pagkakataon para ayusin ang kanyang mga pagkakamali, para muling maipakita ang pagmamahal na matagal niyang iniiwasan dahil sa kanyang mga desisyon sa nakaraan. Hindi na niya binigyan ng puwang ang mga opinyon ng iba, dahil ang tanging tingin na mahalaga para sa kanya ay ang mga mata ng kanyang mga anak—mga mata na puno ng pag-asa na muling makakakita ng ina na may malasakit at nagmamahal.

Hindi lang sa kanyang pamilya naging tapat si Zeny, kundi pati na rin sa kanyang komunidad. Bilang miyembro ng Pantawid Pamilyang Pilipino Program (4Ps) at isang parent leader, naging inspirasyon siya sa mga kapwa niya na naghahanap ng pag-asa at pagkakataon para sa mas magandang buhay. Ang mga proyekto ng 4Ps ay naging daan para matulungan niya ang iba pang mga pamilya na makapagtagumpay, at dito nagkaroon siya ng pagkakataon na maglingkod at maging gabay sa mga magulang na nais mapabuti ang kalagayan ng kanilang mga anak.

Si Zeny ay hindi lamang isang tagapagturo ng mga kaalaman, kundi isang buhay na halimbawa ng determinasyon at lakas ng loob. Ipinakita niya sa mga magulang ang halaga ng edukasyon, ng sipag, at ng tiyaga—mga bagay na hindi madaling makamtan, ngunit may kakayahang magbukas ng mas magagandang pagkakataon. Sa bawat kwento ng mga magulang na tinulungan ni Zeny, makikita ang epekto ng kanyang mga aral: sa kabila ng hirap, may pag-asa, at sa pamamagitan ng tamang pananaw at pagsusumikap, kaya nilang mapabuti ang buhay ng kanilang pamilya.

Bukod sa pagiging aktibo sa pagiging Parent Leader, naging aktibo rin si Zeny sa simbahan. Tuwing may misa, siya ay nagiging bahagi ng mga gawain sa parokya, tulad ng paglilingkod sa altar at pag-aasikaso sa mga nangangailangan. Hindi lamang sa simbahan, kundi pati na rin sa barangay, siya ay palaging handang mag-volunteer, lalo na sa mga pagroronda upang mapanatili ang kaayusan at kaligtasan ng kanyang mga kabarangay. Naging inspirasyon siya sa mga tao sa kanilang komunidad dahil sa kanyang walang kapantay na dedikasyon sa pagtulong at pagbibigay ng serbisyo sa iba. Ang kanyang mga ginagawa ay patunay ng kanyang pagiging malasakit at mapagmahal sa kapwa, at siya rin ay nagsisilbing gabay at halimbawa sa iba na magbigay ng serbisyo at magtrabaho para sa ikabubuti ng nakararami.

Ang pagiging aktibo niya sa komunidad ay hindi lamang nakabase sa mga proyekto at programa, kundi sa kanyang mismong buhay—ang bawat hakbang niya ay nagsilbing gabay at inspirasyon sa iba upang magsimula ng pagbabago at makamit ang kanilang mga pangarap.

Ngayon, sa kabila ng lahat ng pinagdaanan at mga pinaniniwalaan nila noon, isang anak ni Zeny ang naglingkod bilang sundalo—isang bagay na hindi niya inasahan. Isang malaking yugtong hindi pa niya kayang ipaliwanag nang buo, ngunit lubos siyang nagpapasalamat at nagmamalaki sa nakamit ng kanyang anak. Mula sa isang magulang na naghangad lamang ng mas maginhawa at mas maliwanag na bukas para sa kanyang pamilya, natutunan ni Zeny na hindi lahat ng laban ay kailangang ilaban sa pamamagitan ng dahas at karahasan. Ang buhay at ang pagnanasa ng pagbabago ay may iba’t ibang paraan ng pagpapakita, at ang bawat hakbang patungo sa pag-unlad ay nagmumula sa tamang intensyon at malasakit.

Ang anak niyang sundalo, na ngayon ay tagapagtanggol ng bayan at ng kapayapaan, ay isang simbolo ng walang katapusang posibilidad ng pagbabago. Pinatunayan ng anak ni Zeny na ang tunay na laban para sa bayan at pamilya ay hindi lamang nakabatay sa mga armas, kundi sa dedikasyon sa serbisyo at pagmamahal sa kapwa. Isang saksi sa kung paano ang bawat desisyon at hakbang patungo sa pag-unlad ay nagkakaroon ng mas malalim na kahulugan at epekto, hindi lamang sa kanilang buhay kundi sa buong komunidad at bayan.

Samantalang ang pangalawang anak ni Zeny ay nakapagtapos na din sa kursong Bachelor of Science in Elementary Education at isa nang ganap na Licensed Professional Teacher. Sya ang isa sa mga mapapalad na nakapasa sa kamakailan lamang na kakalabas na resulta ng board exam. Ito ang isa na namang patunay na ang pamilya ni Zeny kasama ng kanyang mga anak ay nasasalamin ang tunay na transpormasyon at pagbabago. Pinangarap ng kanyang anak na makapagturo at makapagbigay ng serbisyo sa komunidad sa pamamagitan ng pagbabahagi sa mga bata ng tamang katuruan.

Sa mga mata ni Zeny, ang tagumpay ng kanyang mga anak ay hindi lamang isang personal na tagumpay, kundi pati na rin isang simbolo ng pagbabago sa kanilang pamilya—mula sa mga alalahaning dulot ng nakaraan, hanggang sa isang bagong landas ng serbisyo at kapayapaan.

Sa kabila ng mga hamon at pagsubok, ang kwento ni Zeny ay isang patunay na ang bawat tao ay may kakayahang magbago. Hindi siya natakot magsimula muli, at sa bawat hakbang ng pagbabago, natutunan niyang tanggapin ang kanyang nakaraan at gamitin ito bilang gabay sa mas magandang kinabukasan. Ang lakas ng loob at determinasyon niyang magsimula muli, kahit na puno ng mga alalahanin at pagdududa, ay nagbukas ng mga bagong oportunidad, hindi lamang para sa kanya kundi para na rin sa kanyang pamilya at komunidad.

Sa bawat hakbang na ginawa ni Zeny upang baguhin ang kanyang buhay, natagpuan niya ang mas maliwanag na landas—isang landas na puno ng pag-asa at oportunidad, hindi lang para sa kanya, kundi para sa mga tao sa kanyang paligid. Ang kanyang kwento ay nagsisilbing inspirasyon sa iba na kahit gaano man kabigat ang nakaraan, mayroong pag-asa at pagkakataon para magsimula ng bago at magtagumpay. Ang pagbabago ay nagsisimula sa sariling hakbang, at si Zeny ay isang buhay na halimbawa na ang bawat tao ay may kakayahang magbago at magbigay ng positibong epekto sa kanilang komunidad.

Written by: Anselma Lubo-Lachica (Municipal Link of Baggao, Cagayan)

#BawatBuhayMahalagaSaDSWD